واریس رگ‌های خونی پیچ خورده و متورم شده‌ای هستند که اغلب در پاها ظاهر می‌شوند. این عارضه می‌تواند باعث ناراحتی، درد و تغییر رنگ پوست شود. اسکلروتراپی واریس، یک روش درمانی کم‌تهاجمی و سرپایی است که طی آن با تزریق ماده‌ای به نام اسکلروزان به داخل رگ‌های آسیب دیده، به برطرف کردن واریس کمک می‌کند. در این مقاله، با ماهیت اسکلروتراپی واریس، مزایا و معایب آن، و آنچه قبل، حین و بعد از درمان باید بدانید، آشنا می‌شویم.
آنچه در این مقاله میخوانید
اسکلروتراپی واریس چیست؟ (Sclerotherapy)
اسکلروتراپی واریس، روشی سرپایی است که طی آن پزشک متخصص قلب و عروق (دکتر مجید فرجی) با تزریق ماده‌ای به نام اسکلروزان به درون رگ‌های واریسی، باعث تخریب و بسته شدن آن‌ها می‌شود. این ماده باعث التهاب دیواره رگ شده و در نهایت موجب چسبیدن دیواره‌ها به یکدیگر و بسته شدن رگ می‌گردد. بدن به تدریج رگ بسته شده را جذب می‌کند و خون از طریق رگ‌های سالم دیگر به گردش درمی‌آید.
اسکلروتراپی واریس برای چه کسانی مناسب است؟
این روش درمانی برای افراد مبتلا به موارد زیر مناسب است:
- رگ‌های عنکبوتی (رگ‌های ریز قرمز یا آبی رنگ نزدیک به سطح پوست)
- واریس‌های کوچک و متوسط
- افرادی که به دنبال روشی کم‌تهاجمی برای درمان واریس هستند
- افرادی که به دلیل مشکلات سلامتی، قادر به تحمل جراحی نیستند
مزایای اسکلروتراپی واریس
اسکلروتراپی واریس، روشی ایمن و موثر برای درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی است که دارای مزایای متعددی از جمله:
- سرپایی بودن: این روش در مطب پزشک یا کلینیک قابل انجام است و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد.
- کم‌تهاجمی بودن: اسکلروتراپی برخلاف جراحی، روشی با حداقل تهاجم است و دوره نقاهت کوتاهی دارد.
- بهبود ظاهر: این روش به بهبود ظاهر عروق واریسی و عنکبوتی کمک می‌کند.
- کاهش درد و ناراحتی: با بسته شدن رگ‌های واریسی، درد، سنگینی و خستگی پاها نیز کاهش می‌یابد.
- بهبود عملکرد وریدی: اسکلروتراپی باعث بهبود جریان خون در رگ‌های سالم پا شده و در نتیجه به عملکرد بهتر سیستم گردش خون کمک می‌کند.
عوارض جانبی احتمالی اسکلروتراپی واریس
مانند هر روش درمانی دیگری، اسکلروتراپی واریس نیز ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد که اغلب خفیف و موقت هستند. این عوارض عبارتند از:
- کبودی: در محل تزریق ممکن است کبودی ایجاد شود که معمولا طی چند هفته برطرف می‌شود.
- سوزش یا درد خفیف: در هنگام تزریق و پس از آن ممکن است احساس سوزش یا درد خفیفی در ناحیه تزریق داشته باشید.
- قرمزی: قرمزی پوست در محل تزریق نیز یکی از عوارض جانبی رایج است.
- برآمدگی‌های کوچک: ممکن است به طور موقت در محل تزریق برآمدگی‌های کوچکی ایجاد شود.
- تغییر رنگ پوست: در موارد نادر، ممکن است در محل تزریق تغییر رنگ پوستی دائمی رخ دهد.
- عفونت: احتمال عفونت در محل تزریق بسیار کم است، اما در صورت بروز تب یا قرمزی شدید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
- آمبولی: عارضه بسیار نادری است که در آن ماده اسکلروزان به طور اتفاقی وارد جریان خون شده و به رگ‌های دیگر برسد.
مراقبت‌های قبل از اسکلروتراپی واریس
برای آمادگی جهت اسکلروتراپی واریس، لازم است نکات زیر را رعایت کنید:
- مشاوره با پزشک: در جلسه مشاوره، پزشک درباره سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و انتظارات شما از درمان صحبت می‌کند. همچنین پزشک ناحیه مورد نظر را معاینه کرده و با استفاده از سونوگرافی Doppler، وضعیت رگ‌های خونی را بررسی می‌کند.
- قطع مصرف برخی داروها: ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین) چند روز قبل از درمان قطع شود. حتما در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید.
- پوشیدن لباس راحت: در روز درمان لباس‌های گشاد و راحت بپوشید که به راحتی بالا زده شوند.
نحوه انجام اسکلروتراپی واریس
اسکلروتراپی واریس، روشی سرپایی است که معمولا طی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه انجام می‌شود. مراحل این روش درمانی به شرح زیر است:
- آماده‌سازی: بر روی تخت دراز می‌کشید و پاهای شما را با تکیه‌گاهی به سمت بالا نگه می‌دارند.
- استریل کردن ناحیه: پزشک ناحیه مورد نظر را با محلول ضدعفونی کننده تمیز می‌کند.
- تزریق ماده اسکلروزان: پزشک با استفاده از سوزن بسیار ظریفی، ماده اسکلروزان را به درون رگ‌های واریسی تزریق می‌کند. مقدار و محل تزریق بر اساس اندازه و شدت رگ‌های واریسی تعیین می‌شود.
- فشرده‌سازی: پس از تزریق، ناحیه تزریق برای چند دقیقه با بانداژ فشرده می‌شود تا به بسته شدن رگ کمک کند.
- پوشیدن جوراب واریس: بعد از اتمام درمان، لازم است جوراب واریس مخصوصی به مدت مشخصی (معمولا چند روز تا چند هفته) بپوشید. این جوراب به اعمال فشار بر روی رگ‌ها و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
دوره نقاهت بعد از اسکلروتراپی واریس
پس از اسکلروتراپی واریس، ممکن است کمی احساس درد، سوزش یا کبودی در ناحیه تزریق داشته باشید. این عوارض معمولا طی چند روز برطرف می‌شوند. برای بهبود وضعیت و کاهش عوارض جانبی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- استراحت: تا حد امکان در روز درمان استراحت کنید و از فعالیت‌های سنگین پرهیز نمایید.
- بالا نگه داشتن پاها: در زمان استراحت، سعی کنید پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
- پوشیدن جوراب واریس: طبق دستور پزشک، به مدت تجویز شده از جوراب واریس استفاده کنید.
- مصرف مسکن: در صورت نیاز، می‌توانید با تجویز پزشک از مسکن‌های خوراکی برای کاهش درد استفاده کنید.
- حمام آب گرم: از رفتن به حمام آب گرم یا سونا تا چند روز پس از درمان خودداری کنید.
- فعالیت بدنی: فعالیت‌های بدنی سبک مانند پیاده‌روی برای بهبود جریان خون مفید است، اما از انجام فعالیت‌های سنگین ورزشی تا زمان بهبودی کامل اجتناب کنید.
تعداد جلسات مورد نیاز برای اسکلروتراپی واریس
تعداد جلسات مورد نیاز برای اسکلروتراپی واریس به وسعت و شدت رگ‌های واریسی بستگی دارد. معمولا برای دستیابی به نتایج مطلوب، چند جلسه درمانی با فاصله زمانی چند هفته‌ای لازم است.
نتایج اسکلروتراپی واریس
اسکلروتراپی واریس، روشی موثر برای درمان رگ‌های عنکبوتی و واریسی‌های کوچک و متوسط است. نتایج این روش درمانی به تدریج طی چند هفته تا چند ماه قابل مشاهده است. رگ‌های واریسی به مرور زمان ناپدید شده و ظاهر پوست بهبود می‌یابد.
مقایسه اسکلروتراپی واریس با سایر روش‌های درمانی
اسکلروتراپی واریس، روشی کم‌تهاجمی و سرپایی است و در مقایسه با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی واریس، مزایای متعددی از جمله دوران نقاهت کوتاه‌تر، درد کمتر و عوارض جانبی خفیف‌تر دارد. با این حال، این روش برای درمان همه انواع واریس مناسب نیست و ممکن است برای رگ‌های واریسی بزرگ‌تر، نیاز به روش‌های درمانی دیگری مانند لیزر درمانی یا جراحی باشد.
مراقبت‌های بلندمدت بعد از اسکلروتراپی واریس
برای حفظ نتایج اسکلروتراپی واریس و کاهش احتمال بروز مجدد رگ‌های واریسی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- حفظ وزن ایده‌آل: چاقی یکی از عوامل زمینه‌ساز ایجاد رگ‌های واریسی است. حفظ وزن ایده‌آل با داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به کاهش فشار بر روی رگ‌ها و پیشگیری از بروز مجدد واریس کمک می‌کند.
- فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم، به ویژه فعالیت‌هایی که باعث تقویت عضلات پا می‌شوند مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا، به بهبود جریان خون و کاهش فشار بر روی رگ‌های پا کمک می‌کند.
- کاهش ایستادن طولانی مدت: ایستادن طولانی مدت می‌تواند باعث تجمع خون در پاها و تشدید علائم واریس شود. در صورت لزوم ایستادن طولانی، سعی کنید هر چند وقت یکبار پاهای خود را حرکت دهید یا کمی راه بروید.
- بالا بردن پاها: در زمان استراحت، سعی کنید پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. این کار به بهبود جریان خون وریدی کمک می‌کند.
- پوشیدن جوراب واریس: در برخی موارد، ممکن است پزشک برای مدت طولانی‌تری (به‌عنوان مثال در دوران بارداری یا سفرهای طولانی) استفاده از جوراب واریس را توصیه کند.
- اجتناب از لباس‌های تنگ: پوشیدن لباس‌های تنگ، به ویژه شلوار و جوراب‌های تنگ، می‌تواند جریان خون را مختل کرده و باعث تشدید علائم واریس شود.
- حمام آب سرد: دوش آب سرد به انقباض عروق و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
- مصرف میوه و سبزیجات: مصرف کافی میوه و سبزیجات که سرشار از فیبر و آنتی‌اکسیدان هستند، به سلامت عروق و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
- کاهش مصرف نمک: مصرف بیش از حد نمک می‌تواند باعث احتباس مایعات در بدن و تشدید علائم واریس شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر بعد از اسکلروتراپی واریس، حتما به پزشک خود مراجعه کنید:
- افزایش درد، قرمزی یا تورم در ناحیه تزریق
- تب
- ترشح چرک از محل تزریق
- خونریزی از محل تزریق
- بروز علائم جدید واریس
سخن پایانی
اسکلروتراپی واریس، روشی ایمن و موثر برای درمان رگ‌های عنکبوتی و واریسی‌های کوچک و متوسط است. این روش کم‌تهاجمی و سرپایی بوده و با عوارض جانبی خفیفی همراه است. با رعایت نکات مراقبتی قبل، حین و بعد از درمان، می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت و از بروز مجدد رگ‌های واریسی پیشگیری کرد. در صورت داشتن هر گونه سوالی در مورد اسکلروتراپی واریس، حتما با پزشک متخصص قلب و عروق یا متخصص عروق مشورت کنید.
توجه: مطالب ارائه شده در این مقاله صرفا جنبه اطلاع‌رسانی داشته و جایگزین مشاوره پزشکی نمی‌باشد. برای تشخیص و درمان مناسب، حتما با دریافت نوبت با دکتر فرجی مشاوره نمایید.
منبع
