استنت قلب، که در زبان عامیانه به “فنر قلب” نیز معروف است، وسیله ای پزشکی کوچک و لوله ای شکل است که برای باز نگه داشتن عروق کرونری مسدود شده استفاده می شود. این مقاله به عنوان منبعی جامع برای بیماران، به بررسی همه جانبه استنت قلب، از جمله موارد استفاده، انواع، روش کار، مراقبت های بعد از عمل و موارد دیگر می پردازد.
بیماری قلبی عروقی (CVD) عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. یکی از دلایل اصلی بیماری عروق کرونری (CAD)، که نوعی بیماری قلبی عروقی است، تنگ شدن یا انسداد عروق کرونری قلب به دلیل تجمع پلاک (چربی، کلسترول و سایر مواد) است. این انسداد جریان خون غنی از اکسیژن را به عضله قلب کاهش می دهد و می تواند منجر به درد قفسه سینه (آنژین صدری)، حمله قلبی و نارسایی قلبی شود.
آنچه در این مقاله میخوانید
چرا به استنت قلب نیاز دارید؟ (موارد استفاده از استنت قلب)
پزشک شما ممکن است استنت قلب را در شرایط زیر به شما توصیه کند:
- آنژین صدری (درد قفسه سینه ناشی از کمبود جریان خون به قلب): استنت می تواند جریان خون را به عضله قلب بهبود بخشد و باعث کاهش یا رفع درد قفسه سینه شود.
- حمله قلبی: پس از حمله قلبی، استنت می تواند عروق مسدود شده ای را که باعث حمله قلبی شده است باز کند و از حملات قلبی بعدی جلوگیری کند.
- آنژیوپلاستی عروق کرونری (PCI): استنت گذاری اغلب همراه با آنژیوپلاستی انجام می شود. در آنژیوپلاستی، یک بالن کوچک در محل انسداد قرار داده می شود و باد می شود تا رگ باز شود. استنت سپس در محل قرار داده می شود تا از باریک شدن مجدد رگ جلوگیری کند.
انواع استنت قلب
استنت های قلب از مواد مختلف ساخته شده و دارای ویژگی های متفاوتی هستند. انواع اصلی استنت قلب عبارتند از:
- استنت های فلزی برهنه (BMS): این نوع استنت از سیم های فلزی ریز ساخته شده است که به باز نگه داشتن رگ کمک می کند.
- استنت های دارویی (DES): این استنت ها با داروهایی روکش شده اند که به تدریج در رگ آزاد می شوند و از باریک شدن مجدد رگ جلوگیری می کنند.
- استنت های زیست – جذب شونده (BVS): این نوع استنت های جدید از مواد قابل جذب ساخته شده اند که به تدریج در بدن حل می شوند. پس از باز شدن رگ، استنت BVS حل می شود و فقط بافت طبیعی رگ باقی می ماند.
انتخاب نوع استنت مناسب برای شما به عوامل مختلفی از جمله شدت انسداد عروق، سلامت کلی شما و ترجیحات پزشک بستگی دارد.
استنت قلب چگونه کار می کند؟ (روش انجام عمل استنت گذاری)
استنت قلب با استفاده از روشی به نام آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی قلبی (PCI) قرار داده می شود. این روش معمولاً در بخش آنژیوگرافی بیمارستان انجام می شود. مراحل انجام این عمل به شرح زیر است:
آماده سازی:
- شما لباس مخصوصی به تن کرده و یک سرم داخل رگ دست یا کشاله ران شما قرار داده می شود.
- بی حسی موضعی: ناحیه ای که قرار است کاتتر وارد شود با بی حسی موضعی بی حس می شود.
قرار دادن کاتتر:
- یک لوله نازک و بلند به نام کاتتر از طریق یک رگ بزرگ (معمولاً در کشاله ران یا مچ دست) وارد بدن می شود و به سمت عروق کرونری مسدود شده هدایت می شود.
آنژیوگرافی:
- یک ماده رنگی خاص از طریق کاتتر تزریق می شود که باعث می شود عروق کرونری در تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده شوند. این تصاویر به پزشک کمک می کند تا محل و شدت انسداد را ببیند.
آنژیوپلاستی:
- یک بالن کوچک در محل انسداد قرار داده می شود و باد می شود تا رگ باز شود.
قرار دادن استنت:
- پس از باز شدن رگ، استنت در محل قرار داده می شود. برای این کار، استنت که به دور بالون کوچکی پیچیده شده است، از طریق کاتتر به محل انسداد منتقل می شود. سپس بالون باد می شود و استنت در جای خود باز می شود. بالون و کاتتر پس از قرار دادن استنت خارج می شوند.
پایان عمل:
- پس از اتمام عمل، محل ورود کاتتر با فشار پانسمان می شود.
- شما باید برای مدتی در بیمارستان تحت نظر باشید تا علائم حیاتی شما بررسی شود.
- در صورت عدم وجود عوارض، معمولاً همان روز یا روز بعد از عمل مرخص می شوید.
نکات مهم:
- کل مراحل عمل استنت گذاری قلب معمولاً ۱ تا ۲ ساعت طول می کشد.
- این عمل با بی حسی موضعی انجام می شود، به این معنی که شما بیدار هستید اما ناحیه مورد عمل بی حس است.
- در برخی موارد ممکن است نیاز به بیهوشی عمومی باشد.
پس از عمل استنت گذاری قلب:
- مهم است که برای بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض احتمالی، دستورالعمل های پزشک خود را به دقت رعایت کنید.
- نکات مهم مراقبت های بعد از عمل عبارتند از: استراحت، مصرف داروها، رژیم غذایی سالم، ترک سیگار، بازتوانی قلبی و مراجعات بعدی.
مراقبت های بعد از عمل استنت گذاری قلب:
پس از عمل استنت گذاری قلب، مهم است که برای بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض احتمالی، دستورالعمل های پزشک خود را به دقت رعایت کنید. نکات مهم مراقبت های بعد از عمل عبارتند از:
- استراحت: در چند روز اول پس از عمل، باید استراحت کافی داشته باشید و از فعالیت های شدید بدنی خودداری کنید.
- داروها: پزشک برای شما داروهایی تجویز می کند که به جلوگیری از لخته شدن خون، کاهش کلسترول و کنترل فشار خون کمک می کند. مهم است که داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی سالم برای سلامت قلب شما ضروری است. پزشک یا متخصص تغذیه ممکن است توصیه هایی در مورد رژیم غذایی برای کاهش کلسترول و فشار خون به شما ارائه دهد.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن خطر لخته شدن خون و تنگ شدن عروق را افزایش می دهد. ترک سیگار یکی از مهمترین اقداماتی است که می توانید برای بهبود سلامت قلب خود انجام دهید.
- بازتوانی قلبی: برنامه بازتوانی قلبی به شما کمک می کند تا قدرت و استقامت خود را پس از عمل بهبود بخشید. این برنامه ممکن است شامل ورزش های هوازی، تمرینات قدرتی و آموزش در مورد سبک زندگی سالم باشد.
- مراجعات بعدی: باید طبق برنامه ریزی با پزشک خود برای ویزیت های بعدی مراجعه کنید. در این ویزیت ها، پزشک وضعیت شما را بررسی می کند و در صورت نیاز داروها یا برنامه درمانی شما را تنظیم می کند.
عوارض احتمالی استنت قلب:
استنت گذاری قلب یک روش نسبتاً ایمن و موثر است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، با عوارض احتمالی همراه است. عوارض احتمالی استنت قلب عبارتند از:
- خونریزی: در محل ورود کاتتر ممکن است خونریزی خفیف ایجاد شود.
- عفونت: خطر کمی برای عفونت در محل ورود کاتتر وجود دارد.
- آسیب به رگ خونی: در موارد نادر، کاتتر ممکن است به رگ خونی آسیب برساند.
- حمله قلبی: استنت گذاری قلب به ندرت می تواند باعث حمله قلبی شود.
- لخته شدن خون: استنت ها می توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند. به همین دلیل، پزشک برای شما داروهای رقیق کننده خون تجویز می کند.
- باریک شدن مجدد رگ (Restenosis): در برخی موارد، رگ خونی که استنت گذاری شده است، ممکن است دوباره تنگ شود.
در صورت بروز هر گونه علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب یا لرز پس از عمل، مهم است که سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
مزایای استنت قلب:
استنت قلب می تواند مزایای قابل توجهی برای بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری داشته باشد. این مزایا عبارتند از:
- کاهش درد قفسه سینه (آنژین صدری): استنت گذاری قلب می تواند جریان خون را به عضله قلب بهبود بخشد و به کاهش یا رفع درد قفسه سینه کمک کند.
- کاهش خطر حمله قلبی: استنت گذاری قلب می تواند عروق مسدود شده ای را که باعث حمله قلبی شده است باز کند و از حملات قلبی بعدی جلوگیری کند.
- بهبود کیفیت زندگی: با بهبود جریان خون به قلب، استنت گذاری می تواند به بیماران کمک کند تا فعالیت های روزانه خود را با سهولت بیشتری انجام دهند و کیفیت زندگی شان را بهبود بخشد.
- روشی کم تهاجمی: استنت گذاری قلب نسبت به جراحی بای پس عرو کرونر، روشی کم تهاجمی تر است و زمان بهبودی آن نیز کوتاه تر است.
در صورت بروز هر گونه علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب یا لرز پس از عمل، مهم است که سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
سخن آخر
استنت قلب می تواند راه حلی موثر برای باز کردن عروق مسدود شده قلب و بهبود جریان خون باشد. در این مقاله سعی کردیم به طور جامع به بررسی استنت قلب بپردازیم. اگر هر گونه سوالی در مورد استنت قلب یا سلامت قلب خود دارید، با پزشک متخصص قلب خود مشورت کنید.
